✔ اقتصـــاد مقــاومتــي ☫

اقتصاد تدافعی یا اقتصاد مقاوم

یکی از نکات بسیار دقیقی که باید درباره‌ی اقتصاد مقاومتی مطرح شود،

تفاوت اقتصاد مقاوم و اقتصاد تدافعی است.

در ادبیات عرف جامعه، مقاومت به معنای تدافع و دفاع است؛

یعنی برنامه‌ریزی برای خنثی کردن ضربات وارده.

اما اقتصاد مقاوم موضوعی فراتر از مقاومت است.

این نکته در سخنان مقام معظم رهبری مورد توجه قرار گرفته است:

«اقتصاد مقاومتى فقط جنبه‌ى نفى نیست؛

این‌جور نیست که اقتصاد مقاومتى معنایش حصار کشیدن دور خود و فقط

انجام یک کارهاى تدافعى باشد.»

این عبارت نشان‌دهنده عام بودن اقتصاد مقاومتی از اقتصاد تدافعی است.

در جایی دیگر ایشان بیان نموده‌اند:

«در اقتصاد مقاومتی، یک رکن اساسی و مهم، مقاوم بودن اقتصاد است.

اقتصاد باید مقاوم باشد.»

اقتصاد مقاوم به دو شکل با تهدیدها و فشارها مواجهه می‌شود:

1. به دلیل قوامش امکان ایجاد فشار را از جانب دشمنان بیرونی می‌گیرد.

«وظیفه‌ی همه‌ی ما این است که سعی کنیم کشور را مستحکم، غیرقابل نفوذ،

غیرقابل تأثیر از سوی دشمن، حفظ کنیم و نگه داریم.

این یکی از اقتضائات اقتصاد مقاومتی است که ما مطرح کردیم.»

«یک اقتصاد مقاوم، باید اقتصادى باشد که در ساخت درونىِ خود مقاوم باشد،

بتواند ایستادگى کند، با تغییرات گوناگون در این گوشه‌ى دنیا،

آن گوشه‌ى دنیا متلاطم نشود.»

«یک واقعیت دیگر هم این است که اگر کشور در مقابل فشارهاى دشمن،

از جمله در مقابل همین تحریم‌ها و از این چیزها، مقاومت مدبرانه بکند،

نه فقط این حربه کُند خواهد شد، بلکه در آینده هم امکان تکرار چنین چیزهایى

دیگر وجود نخواهد داشت.»

2. در صورت ایجاد فشار و تهدید، به علت وجود پایه‌های مستحکم

و ساختار قوی و برنامه‌ی مشخص، خودبه‌خود فشار را دفع خواهد کرد.

«اقتصاد باید مقاوم باشد؛ باید بتواند در مقابل آنچه که ممکن است

در معرض توطئه‌ی دشمن قرار بگیرد، مقاومت کند.»

«ماباید بتوانیم یک اقتصادى را در کشور به‌ وجود بیاوریم

که در مقابل بحران‌ها و جزرومدهاى بین‌المللى مقاوم باشد، آسیب نبیند. این لازم است.»

ایشان نمی‌گویند که مسئولین اقتصادی یا اجرایی بتوانند

با سیاست‌های خود با فشارها مقابله کنند، بلکه می‌گویند

اقتصاد باید مقاومت کند و این تعبیر نشان از این دارد که خود اقتصاد باید بتواند

با داشتن نوعی ساختار، فشارهای وارده را از بین ببرد.

امااقتصاد تدافعی فقط به دفاع کردن در مقابل فشارها و تهدیدات ایجادشده می‌پردازد

و در این مسیر نیز به دلیل نداشتن قوام اقتصادی، پایه‌های مستحکم،

ساختار قوی و برنامه‌ی مشخص، دچار ضربات سنگین و آسیب‌های جدی می‌شود.

شاید این اقتصاد بتواند فشارها را دفع کند،

اما میزان خسارت وارده نسبت به اقتصاد مقاوم بیشتر خواهد بود.

برای رسیدن به خودکفایی، باید از تمام ظرفیت‌های موجود در اقتصاد،

به ویژه سرمایه و دانش فنی، استفاده کرد؛

چرا که هر چه بیشتر از پتانسیل‌های موجود استفاده شود

به این معنی که بهره‌وری افزایش یابد،

هم در کمیّت تولید و هم در کیفیت تولید مؤثر خواهد بود و موجب می‌شود

ما هر چه بیشتر به خودکفایی نزدیک شویم.

اگر ما در مسیر خودکفایی از تمام دانش فنی موجود در دانشگاه‌ها استفاده کنیم،

می‌توانیم انتظار داشته باشیم که پس از گذشت زمانی،

بتوانیم تغییر محسوسی در کیفیت کالاها ایجاد کنیم.

برای سرمایه هم همین موضوع مطرح است.

اگر بتوان با سیاست‌های درست از تمام سرمایه‌هایی که در موارد غیرمولدی همچون طلا،

زمین و دیگر دارایی‌های حقیقی که ذره‌ای به تولید و درآمد ملی اضافه نمی‌کنند

انباشته شده‌اند، در راستای تحقق خودکفایی استفاده کرد،

می‌توان شاهد ایجاد سرمایه‌های عظیم بود که می‌تواند تولید ملی را رونق بخشیده

و زمینه‌ساز هر چه بیشتر تحقق خودکفایی گردد.

 نخستین تفاوت اصلی استراتژی «اقتصاد مقاومتی» با «مقاومت اقتصادی»

که تاکنون مورداستفاده بوده و هست، تدوین شاخصه ها،

ابعاد و لایه های فراوان و مختلفی است که تاکنون به صورت مقطعی

و در برخی از سطوح تصمیم گیری اجرا می شد

و هم اینک باید به صورت جامع و دائمی به دنبال رفع آثار سوء آفند دشمن

در حوزه اقتصادی باشد.

همچنین «اقتصاد مقاومتی» علاوه بر آنکه همانند «مقاومت اقتصادی»،

راههای آسیب رسان به اقتصاد را مسدود می کند،

با تهاجمی کردن اقتصاد به جای تدافعی بودن آن و تنظیم نقشه ای جامع و علمی

در مدیریت منابع مالی و انسانی و مهم تر از همه، بهبود شاخص فضای کسب و کار

که رهبری بر آن تاکید ویژه ای دارند، شرایط رقابت پذیری اقتصاد ایران

در عرصه های جهانی ودر برابر شوک های اقتصادی را فراهم می آورد.

ازسوی دیگر، در شرایطی که وضعیت اقتصادی کشورها با مولفه هایی نظیر رشد اقتصادی،

ضریب جینی، نرخ تورم، بیکاری و بهره وری ارزیابی می شود،

در مدل «اقتصاد مقاومتی»، شاخصه ها و ضرایب جدیدی همانند

ضریب خودکفایی در تولید ملی،

ضریب استفاده از فن آوریهای نوین و نرخ هایی چون کار مضاعف و همت مضاعف

باید تعریف و مورد ارزیابی قرار گیرد.

درحال حاضر، اقتصاد به عنوان یکی از رشته های مادر در شاخه علوم انسانی

و به عنوان یکی از مهم ترین و تاثیرگذارترین رشته ای که مسیر پیشرفت اقتصادی

و حتی سیاسی- اجتماعی کشور را مشخص می کند،

از وضعیت نامناسب تری نسبت به سایر علوم این حوزه برخوردار است

که مقام معظم رهبری نیز بارها در بیاناتشان بر لزوم اصلاح وضع موجود تاکید کرده اند.

این تاکید معظم له و بیانات چندی پیش ایشان در خصوص تشکیل یک «اقتصاد مقاومتی»

برای تبدیل تهدید تحریم ها به یک فرصت تاریخی و توجه به این نکته که «اقتصاد مقاومتی»

در این برهه زمانی به عنوان یکی از بنیادی ترین مولفه هایمکتب اقتصادی اسلام است،

شاه کلید تدوین مدل و الگوی اقتصاد اسلامی- ایرانی است

که باید با توجه به اقتضائات زمانی عصر حاضر هرچه سریعتر عملیاتی شود.

بی تردید استقرار این الگوی پیشرفت نیازمند تدوین شاخصه ها و مولفه هایی است

که باید توسط اندیشمندان اقتصادی حوزه و دانشگاه به بحث گذاشته شود

و با توجه به آگاهی همگانی بر ناکارآمدی اقتصاد سرمایه داری

و تبدیل شدن اقتصاد اسلامی

به یک جریان فکری غالب و یک دغدغه عمومی در جامعه علمی کشور،

با توجه به فرمایشات پی در پی مقام معظم رهبری در قالب های خاص خود اجرایی شود.

فراموش نکنیم که بومی شدن نظریات اقتصادی در کشور و تدوین مدل

اقتصاد مقاومتی اسلامی- ایرانی مبتنی بر عدالت خواهی 

تنها نسخه قابل اعتماد و شفابخش

وضع موجود به حساب می آید

نقش اقتصاد مقاومتی در توسعه و پیشرفت کشور

دشمنان با تلاش در پی ضربه زدن به نظام مقدس جمهوری اسلامی و به‌ زانو درآوردن

ملت سرافراز ایران اسلامی هستند و مصون‌ داشتن کشور از توطئه‌ های دشمنان،

حفظ استقلال و توسعه کشور در همه زمینه‌ها و رفع مشکلات از اهداف اقتصاد مقاومتی است.

اقتصاد مقاومتی به‌ معنای آن است که تولید هم باید درون‌ نگر باشد و هم برون‌ نگر،

هم داخل و هم خارج را پوشش بدهد و امید است که بتوانیم به اقتصاد مقاومتی که لازمه پیشرفت مملکت

از نظر کشاورزی، صنعت و سایر صنایع دستی است برسیم و ما باید توجه ویژه‌ای به این مسائل داشته باشیم.

- طبقه جدید و پیوند آن با طبقه ثروتمند قدیم :

واقعیتآن است که پس از انقلاب کسانی که مدعی اجرای عدالت با بهره‌گیری از فنون سوسیالیسم بودند

در این دام افتادند که طبقه جدیدی از مترفین را در جامعه انقلابی ما شکل دهند و این طبقه

در پیوند با طبقه مترفین در زمان طاغوت و نیز پیوند با سرمایه‌داری جهانی کم کم

از ارزش‌ها الهی انقلاب فاصله گرفتندو در برابر امام، اسلام و انقلاب موضع‌گیری کردند.

قرآن کریم بارها خطر مترفین و ایستادگی در برابر پیامبران را متذکر شده است.

خداوند در قرآن می‌فرماید:

«و ما ارسلنا فی قریه من نذیر الا قال مترقوها انا بما ارسلتم به کافرون و قالوا نحن اکثر

اموالا و اولادا و ما نحن بمعذبین؛

ما هیچ رسولی را در دیاری نفرستادیم جز آنکه ثروتمندان عیاش آن دیار به رسولان ما گفتند:

ما به رسالت شما کافریم و هیچ ایمانی به آن نداریم و باز گفتند که ما بیش از شما مال و فرزند داریم

و در آخرت هم هیچ رنج و عذابی نخواهیم داشت» (سبا 35 و 34)

مترفین در طول تاریخ نشان داده‌اند در برابر برنامه‌های اصلاحی پیامبران و اولیای الهی ایستاده‌اند

آنها جماعتی هستند مرفه که در لذت و شهوات دنیایی غوطه‌ورند و غالب آنها مشغول فسق و فجورند

و به مقدسات و ارزشها توهین می‌کنند و مومنین را مسخره می‌نمایند.

آنها با حفظ پایگاه ثروت با ساخت سیاسی ورود می‌کنند.

آنهادر حوزه اخلاق و فرهنگ به «تهمت»، «تبلیغ دروغین» و «تمسخر» علیه ارزش‌هایالهی روی می‌آورند

و تمام زیرساخت‌های نظام سلطه نیز در اختیار آنان است.

انقلاب اسلامی دشمن را در پشت مرزهای جغرافیایی متوقف کرده است

اما آنها در حوزه فرهنگ همه مرزها را درنوردیدند و در داخل خانه‌های ما نفوذ کرده‌اند

و مشغول ترویج و تبلیغ سبک زندگی هستند

که هیچ تناسبی با ارزش‌های قرآنی و اسلامی ندارد و با آن سر ستیز دارد.

آنهااز غفلت برخی مسئولین و خیانت نفوذی‌ها در پیشبرد برنامه‌های خود سود می جویند.

عناصر داخلی آنها چون سدی در برابر اجرای برنامه‌های اقتصادی و اصلاحی عمل می نمایند.

 نقش دولت و مردم در تحقق اقتصاد مقاومتی

شناسایی نقاط ضعف کشور در اقتصاد مقاومتی و تبدیل آن به نقاط قوت،

یکی دیگر از الزامات کشور در رسیدن به جایگاه واقعی خویش در عرصه جهانی است

که برای تحقق آن باید همکاری نزدیکی میان دولت و مردم صورت گیرد.

نقش دولت :

1) تثبیت نرخ ارز

2) اشتغال زائی

3) ثبات قیمت ها

4) اصلاح ساختار دولتی

نقش مردم :

1) مدیریت مصرف

2) قناعت(ساده زیستی و دوری ازتجملات)

3) تولید ثروت حلال

4) ترجیح مصرف کالای داخلی برکالای خارجی